Nga tấn công Ukraine, phá vỡ hòa bình ở châu Âu
KYIV, Ukraine (AP) – Nga đã phát động một cuộc tấn công trên diện rộng vào Ukraine hôm Thứ Năm 24/2/2022, tấn công các thành phố và căn cứ quân sự của Ukraine bằng các cuộc không kích, pháo kích. Chính phủ Ukraine cho biết xe tăng và quân đội Nga đã vượt qua biên giới trong một “cuộc chiến quy mô toàn diện” có thể viết lại trật tự địa chính trị trên thế giới.
Khi tung ra hành động gây hấn nhất của Moscow kể từ khi Liên Xô tham chiến Afghanistan năm 1979, tổng thống Vladimir Putin đã chấp nhận sự lên án toàn cầu và việc Mỹ và phương Tây trừng phạt Nga bằng các biện pháp khắc nghiệt nhất. Putin lạnh lùng nhắc đến kho vũ khí hạt nhân của đất nước ông này và đe dọa bất kỳ quốc gia nước ngoài nào cố gắng can thiệp vào cuộc chiến.
Sau nhiều tuần phủ nhận kế hoạch xâm lược, Putin đã biện minh cho hành động của mình trong một bài phát biểu trên truyền hình, khẳng định rằng cuộc tấn công là cần thiết để bảo vệ dân thường Nga ở miền đông Ukraine. Ông này cáo buộc Mỹ và các đồng minh phớt lờ yêu cầu của Nga trong việc ngăn chặn Ukraine gia nhập NATO.
Người đứng đầu liên minh NATO cho biết “hành động chiến tranh tàn bạo” của Nga đã phá vỡ hòa bình ở châu Âu. Nhiều lãnh đạo trên thế giới chỉ trích cuộc tấn công có thể gây ra thương vong lớn cho dân thường, khả năng lật đổ chính phủ được bầu cử dân chủ của Ukraine và phá vỡ trật tự an ninh thời hậu Chiến tranh Lạnh.
Cuộc xung đột đã làm rung chuyển thị trường tài chính toàn cầu: Chứng khoán lao dốc và giá dầu tăng vọt trong bối cảnh lo ngại rằng hóa đơn sưởi ấm và giá lương thực sẽ tăng vọt.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố Nga “không xâm lược Ukraine” và cho biết Moskva có quyền đưa ra quyết định trên cơ sở lợi ích của họ.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cắt quan hệ ngoại giao với Moscow và tuyên bố thiết quân luật.
Zelenskyy tweet. “Nga đã dấn thân vào con đường tội ác, nhưng Ukraine đang tự bảo vệ mình và không từ bỏ tự do của mình”.
Cố vấn Mykhailo Podolyak của ông Zelenskyy cho biết: “Một cuộc chiến toàn diện ở châu Âu đã bắt đầu. Nga không chỉ tấn công Ukraine mà là các quy tắc của cuộc sống bình thường trong thế giới hiện đại”.
“Chúng ta đang đối mặt với một cuộc chiến tranh và nỗi kinh hoàng. Điều gì có thể tồi tệ hơn? ” Liudmila Gireyeva, 64 tuổi, ở Kyiv nói. Bà chạy trốn khỏi thành phố và cố gắng đến Ba Lan cùng con gái: “Putin sẽ bị lịch sử nguyền rủa, và người Ukraine đang nguyền rủa ông ấy.”
Một người lính Ukraine đi ngang qua mảnh vỡ của một chiếc xe tải quân sự đang bốc cháy, trên một con phố ở Kyiv, Ukraine, thứ Bảy, ngày 26 tháng 2 năm 2022. Quân đội Nga đã ập vào thủ đô Ukraine hôm thứ Bảy, và giao tranh trên đường phố nổ ra khi các quan chức thành phố kêu gọi người dân đến nơi trú ẩn. (Ảnh AP)
Cho đến thời điểm hiện tại, có ít nhất 68 người Ukraine thiệt mạng, gồm cả quân nhân và dân thường. Hàng triệu người dân phải di tản sang các nước châu Âu sát với Ukraine.
Hàng trăm ngàn người dân Đức đã tham gia một cuộc biểu tình ở Berlin phản đối cuộc tấn công Ukraine của Nga.
Giáo hoàng Francis đã kêu gọi chấm dứt xung đột ở Ukraine và nói Chúa phù hộ cho những ai yêu chuộng hòa bình, không phải những kẻ dùng đến bạo lực và vũ khí.
Các chính phủ từ Mỹ đến châu Á và châu Âu đã áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh nhất lên Nga sau nhiều tuần nỗ lực thất bại cho một giải pháp ngoại giao. Tuy nhiên, các cường quốc toàn cầu cho biết họ sẽ không can thiệp quân sự để bảo vệ Ukraine, dù NATO đã huy động thêm binh sĩ để tiến về Đông Âu.
Các binh sĩ Ukraine đảm nhận các vị trí bên ngoài một cơ sở quân sự sau một vụ nổ ở Kyiv, Ukraine, thứ Bảy, ngày 26 tháng 2 năm 2022. (Ảnh AP)
Phương Tây tung ra lệnh cấm SWIFT đe dọa hệ thống tài chính của Nga
Hoa Kỳ và các quốc gia châu Âu hôm thứ Bảy 26/2 đã nhất trí áp đặt các hình phạt có khả năng làm tê liệt hệ thống tài chính của Nga vì cuộc xâm lược vào Ukraine. Châu Âu đã cắt đứt các ngân hàng chủ chốt của Nga khỏi mạng lưới tài chính toàn cầu.
Chủ tịch Ủy ban Liên minh châu Âu Ursula von der Leyen nói: “Putin bắt tay vào con đường nhằm tiêu diệt Ukraine, nhưng những gì ông ấy cũng đang làm trên thực tế là phá hủy tương lai của đất nước ông ấy.”
Động thái hôm thứ Bảy cũng bao gồm việc cắt các ngân hàng chủ chốt của Nga ra khỏi hệ thống nhắn tin tài chính SWIFT, hệ thống hàng ngày chuyển hàng tỷ đô-la cho hơn 11.000 ngân hàng và các tổ chức tài chính trên khắp thế giới.
Được thành lập vào năm 1973, Hiệp hội Viễn thông tài chính liên ngân hàng toàn cầu (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunications – SWIFT) có trụ sở tại Bỉ sử dụng một nền tảng truyền thông độc quyền được tiêu chuẩn hóa cho việc truyền thông tin về các giao dịch tài chính. Các tổ chức tài chính trao đổi an toàn thông tin này, bao gồm cả các hướng dẫn thanh toán, giữa họ.
Các đồng minh ở cả hai bờ Đại Tây Dương cũng đã từng xem xét việc loại Nga khỏi SWIFT vào năm 2014 khi Nga xâm lược và sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine, đồng thời hậu thuẫn các lực lượng ly khai ở miền đông Ukraine. Khi đó, Nga tuyên bố rằng việc loại bỏ Nga khỏi SWIFT sẽ tương đương với một lời tuyên chiến. Kể từ đó, Nga đã cố gắng phát triển hệ thống chuyển giao tài chính của riêng mình, nhưng thành công rất hạn chế.
Trước đó, Mỹ đã thành công trong việc thuyết phục SWIFT loại bỏ Iran vì chương trình hạt nhân của Iran.
Nhưng việc loại Nga khỏi SWIFT cũng có thể gây tổn hại cho các nền kinh tế khác, bao gồm cả Mỹ và đồng minh quan trọng là Đức.
Hiếm khi phương Tây và các đồng minh của họ khai hỏa toàn bộ vũ khí tài chính sẵn có của mình vào một quốc gia. Iran và Triều Tiên, hai mục tiêu trước đây, có vai trò nhỏ hơn nhiều trong nền kinh tế thế giới, trong khi Nga với trữ lượng dầu mỏ và khí đốt khổng lồ, đóng vai trò lớn hơn nhiều trong thương mại toàn cầu, và các khu vực châu Âu lại phụ thuộc vào khí đốt tự nhiên.
Việc ngắt kết nối Nga với SWIFT được phương Tây công bố hôm thứ Bảy là một phần khiến châu Âu và Hoa Kỳ có thể leo thang các hình phạt nặng nề hơn sau đó.
Thông báo về các biện pháp tại Brussels, Chủ tịch Ủy ban EU, von der Leyen, cho biết bà sẽ thúc đẩy khối EU “làm tê liệt tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga” để các giao dịch của Nga sẽ bị đóng băng. Việc cắt một số ngân hàng thương mại Nga khỏi SWIFT “sẽ đảm bảo rằng các ngân hàng này bị ngắt kết nối với hệ thống tài chính quốc tế và làm tổn hại đến khả năng hoạt động của họ trên toàn cầu”.
Bà nói thêm: “Việc cắt đứt các ngân hàng Nga sẽ ngăn họ thực hiện hầu hết các giao dịch tài chính trên toàn thế giới và chặn hoạt động xuất nhập khẩu (dầu mỏ, khí đốt, kim loại…) của Nga một cách hiệu quả.”
Việc đưa EU vào cuộc để trừng phạt Nga thông qua SWIFT là một quá trình khó khăn vì kim ngạch thương mại của EU với Nga lên tới 80 tỷ euro, gấp khoảng 10 lần so với Hoa Kỳ, quốc gia ban đầu đề xuất các biện pháp như vậy.
Đức đặc biệt không thích biện pháp này vì nó có thể ảnh hưởng nặng nề đến họ. Nhưng Ngoại trưởng Annalena Baerbock cho biết trong một tuyên bố rằng “sau cuộc tấn công vô liêm sỉ của Nga, chúng tôi đang nỗ lực hạn chế thiệt hại tài sản thế chấp do việc tách Nga khỏi SWIFT. Những gì chúng tôi cần là sự hạn chế chức năng có mục tiêu của SWIFT đối với Nga. ”
Trong một biện pháp khác, các đồng minh phương Tây đã công bố cam kết thực hiện việc hạn chế cấp hộ chiếu vàng cho giới tài phiệt Nga có quan hệ với chính phủ Nga trở thành công dân của nước họ và chặn quyền truy cập của giới này vào hệ thống tài chính của phương Tây.
“Các biện pháp trừng phạt mới này, bao gồm loại bỏ một số ngân hàng Nga khỏi SWIFT và trừng phạt ngân hàng trung ương của Nga, có khả năng gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế Nga và hệ thống ngân hàng của Nga.”, Clay Lowery, phó chủ tịch điều hành của Viện Tài chính Quốc tế, cho biết. “Trong khi thông tin chi tiết về các lệnh trừng phạt mới ảnh hưởng đến năng lượng đang được đưa ra, chúng tôi cho rằng các lệnh trừng phạt đối với ngân hàng trung ương Nga sẽ gây khó khăn cho việc xuất khẩu năng lượng và các mặt hàng khác của Nga”.
Các tập đoàn công nghệ toàn cầu như Google cũng triển khai một loạt hành động cấm các nguồn thu trên YouTube của các kênh truyền thông Nga.
Tỉ phú công nghệ Elon Musk thông báo dịch vụ internet vệ tinh Starlink sẽ được triển khai tại Ukraine trước tình hình chiến sự leo thang dẫn đến nguy cơ mất mạng trên diện rộng tại Ukraine, đặc biệt là ở vùng phía đông quanh Kharkiv, nơi giao tranh diễn ra ác liệt nhất.
Thanh Phương (theo AP)
wpDiscuz
