Năm 1984, phim truyện nhựa “Bao giờ cho đến tháng Mười” (kịch bản và đạo diễn: NSND Đặng Nhật Minh) ra đời và lập tức trở thành một tượng đài của nền điện ảnh Việt Nam. Lấy nhân vật chính là người phụ nữ, đạo diễn Đặng Nhật Minh đã góp phần đề cao vẻ đẹp hi sinh cao cả trong tâm hồn người phụ nữ Việt Nam. “Bao giờ cho đến tháng Mười” là một bộ phim mang nhiều bản sắc dân tộc, một bộ phim kinh điển thành công của nền điện ảnh thập niên 1980.
Lê Vân trong bộ phim kinh điển ‘Bao giờ cho đến tháng 10’
Hơn 20 năm sống đơn độc, diễn viên điển trai Đặng Việt Bảo từng đóng trong bộ phim kinh điển “Bao giờ cho đến tháng Mười” không tái hôn vì ngại làm lại từ đầu.
Trong phim “Bao giờ cho đến tháng Mười”, nam diễn viên Đặng Việt Bảo (còn gọi là Đặng Lưu Việt Bảo) vào vai liệt sĩ Nam- chồng Duyên. Dù chỉ xuất hiện thoáng qua trong vài phân đoạn nhưng gương mặt điển trai, khắc khổ cùng ánh mắt bất động của một người chết do anh thủ vai ám ảnh người xem. Những câu thoại của nhân vật này cũng là thông điệp chính của bộ phim: “Những người ngã xuống vì đất nước chỉ mong người sống được hạnh phúc”.
Đặng Việt Bảo và Lê Vân trong phim ‘Bao giờ cho đến tháng Mười’— Toàn bộ chi phí dọn dẹp, nam diễn viên dùng thù lao đóng phim của mình để trả chứ đoàn phim không cho phép phát sinh kinh phí. “Tôi muốn mỗi cảnh quay có mình đều phải hoàn hảo từ bối cảnh đến khung hình”, anh nói.
Nói thêm về bộ phim “Bao giờ cho đến tháng Mười”, đây là câu chuyện của Duyên (do NSƯT Lê Vân thủ vai nhân vật chính) sau khi đi thăm chồng ở miền Nam trở về với tin dữ: chồng chị đã hy sinh. Quá tuyệt vọng và mệt mỏi bởi hành trình Nam Bắc, chị ngã từ trên đò xuống sông nhưng được người thầy giáo làng tên là Khang cứu vớt. Không muốn dập tắt hy vọng con trai sẽ sống sót trở về của ông bố chồng đang lâm trọng bệnh, chị đành chịu đựng nỗi đau một mình và yêu cầu anh Khang giữ kín. Chị nhờ Khang viết những bức thư giả làm thư của chồng chị gửi từ chiến trường để mong làm yên lòng gia đình.
Lê Vân trong bộ phim kinh điển ‘Bao giờ cho đến tháng 10’
Cảm động trước sự hy sinh, chịu đựng của Duyên, Khang đã dần dần nảy sinh tình cảm với Duyên, anh viết một bức thư thổ lộ tình cảm của mình. Nhưng chẳng may bức thư đó lọt vào tay người chị dâu và mọi chuyện vỡ lở ra cả làng. Khang phải chuyển đi dạy ở nơi khác để tránh điều tiếng dị nghị cho Duyên. Duyên ở lại âm thầm chịu đựng nỗi đau cho đến khi ông bố chồng ốm nặng sắp ra đi. Ông bắt cô phải đánh điện gọi con trai trở về.
Thấy Duyên luống cuống không biết giải thích thế nào cho thỏa đáng, cậu con trai đã tự ý bỏ lên bưu điện huyện để đánh điện tín. Trên đường đi, cậu xin đi nhờ một chiếc ô tô chở bộ đội, biết được câu chuyện của gia đình cậu bé và biết rõ bố cậu đã hi sinh, họ quay trở lại làng. Chiếc xe về đến nhà Duyên đúng lúc người bố trút hơi thở cuối cùng với niềm tin là con trai đã trở về. Câu chuyện được làm rõ, lúc bấy giờ mọi người mới biết nỗi oan khuất của Duyên. Khang được minh oan, Duyên mong Khang trở lại nhưng anh đã ra đi.
Đạo diễn Đặng Việt Bảo
